Αντρα μου, πάει. Το θρυλικό τραγούδι

"Αντρα μου, πάει"
Το θρυλικό τραγούδι  των Ελληνόφωνων της Κάτω Ιταλίας για τους ξενιτεμένους στα ορυχεία της Γερμανίας... 

Κατά τη διάρκεια της παντοδυναμίας του Μουσολίνι, οι Ελληνόφωνοι της Κάτω Ιταλίας αναγκάστηκαν να μιλούν μόνο την ιταλική γλώσσα. Σε διαφορετική περίπτωση, απειλούνταν με αποκεφαλισμό! Τα Γκρικάνικα, δηλαδή η διάλεκτος των Ελλήνων στην Απουλία και στην Καλαβρία, σταδιακά σταμάτησαν να μιλιούνται, αλλά συνέχισαν να τραγουδιούνται. Μετά από τον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο, οι Ελληνόφωνοι των χωριών της Κάτω Ιταλίας έδιναν καθημερινά μάχη επιβίωσης. Οι περισσότεροι έφευγαν για τη Γερμανία, το Βέλγιο και την Ελβετία, ως εργάτες στη «μινιέρα», δηλαδή στο ορυχείο.... 

Άφηναν πίσω τις οικογένειες, τους φίλους, τις γειτονιές, τη ζωή τους.Γυρνούσαν πίσω, αν όλα είχαν πάει καλά, μια φορά τον χρόνο, για λίγες ημέρες. Ολόκληρα χωριά ερημώσαν, από άνδρες που ξενιτεύτηκαν, για να ζήσουν τις οικογένειές τους. Κάποιοι δεν κατάφεραν να γυρίσουν. Άφησαν εκεί την τελευταία τους πνοή. Ένα χαρακτηριστικό τραγούδι, που μιλάει για τη μετανάστευση και το κλάμα της γυναίκας, που αποχωρίζεται το ταίρι της, είναι το «Άντρα μου πάει». Γράφτηκε από τον Franco Corliano στο χωριό Calimera του Σαλέντο. Περιγράφει τις δύσκολες στιγμές της οικογένειας, που μένει πίσω, αλλά και τον ιδρώτα του εμιγκρέ στα μεταλλεία και τα κάρβουνα «για να παχύνει τα αφεντικά με τη δουλειά του».... 

Το 1977, στον δίσκο της Μαρίας Φαραντούρη «Τραγούδια διαμαρτυρίας από όλον τον κόσμο», το τραγούδι έκανε αίσθηση με τους γκρικάνικους ή «ιταλιώτικους» στίχους. Μιας γλώσσας δηλαδή, με δωρικές, ομηρικές και βυζαντινές επιρροές, εμπλουτισμένη με ιταλικά. Η Μαρία Φαραντούρη το τραγούδησε πρώτη φορά για τις ανάγκες της ταινίας του Δημήτρη Μαυρίκιου Polemonta και στη συνέχεια το συμπεριέλαβε στον δίσκο. Αργότερα, το τραγούδι ερμήνευσαν η Χαρούλα Αλεξίου, η Μαρινέλλα και πολλοί άλλοι σημαντικοί καλλιτέχνες. Εμείς διαλέξαμε την εκτέλεση των Encardia, του μουσικού σχήματος που ζωντανεύει με υπέροχες εκτελέσεις την όμορφη μουσική της Κάτω Ιταλίας.... 

O Klama i Jineka u EmigrantuΤο κλάμα της γυναίκας του μετανάστη (Άντρα μου πάει) 

Telo na mbriakeftò na mi' ppensefso

Θέλω να μεθύσω για να μη σκέφτομαι

na klafso ce na jelaso telo arte vrài;

να κλάψω και να γελάσω θέλω τούτο το βράδυ

ma mali rràggia evò e' nna kantalis

με πολλή οργή να τραγουδήσω

sto fengo e' nna fonaso: o andramu pai!

στο φεγγάρι να φωνάξω:..o άντρας μου πάει

o andramu pai! o andramu pai!

o άντρας μου πάει o άντρας μου πάει

E antròpi ste' mas pane, ste' ttaràssune!

Οι άντρες μας πάνε,φεύγουν

N'arti kalì 'us torùme ettù s'ena chrono

Αν πάνε όλα καλά, θα ιδωθούμε σ' ένα χρόνο!

È' tui e zoì-mma? È' tui e zoì, Kristè-mu?

Αυτή είναι η ζωή μας Χριστέ μου;

Mas pa' 'cì sti Germania klèonta ma pono!

Πάνε στη Γερμανία με κλάμα και πόνο!

klèonta ma pono! klèonta ma pono!

με κλάμα και πόνο! με κλάμα και πόνο!

Tata, jatì e' nna pai? Pemma, jatì-

Μπαμπά γιατί πρέπει να πας; Πές μου γιατί

Jatì tui ene e zoì, mara pedìa

Γιατί έτσι είναι η ζωή, καημένα παιδάκια

O ttechùddhi polemà ce tronni

Ο φτωχός δουλεύει και ιδρώνει

na lipariasi 'us patrunu m'utti fatìa!

για να παχύνει τα αφεντικά με τη δουλειά του

Ste kuo ti banda ce ste kuo itto sono 

Ακούω την μπάντα, ακούω τη μουσική

steo ettù ma 'sà ce ste penseo sto treno

Είμαι εδώ μαζί σας μα σκέφτομαι και το τρένο

penseo sto skotinò citti miniera

σκέφτομαι το σκοτεινό ορυχείο

pu polemònta ecì peseni o jeno!

όπου δουλεύοντας εκεί πεθαίνει ο κόσμος!

peseni o jeno peseni o jeno

πεθαίνει ο κόσμος πεθαίνει ο κόσμος